Vrijwilliger Bèr van VluchtelingenWerk Zuid-Nederland vraagt zich af: “Zou de hal van het gemeentehuis weer vol zijn als we toch langer open bleven? Zou er weer luid protest zijn geweest als men weet wat het Weert heeft opgeleverd? Zou er weer angst zijn onder de Weertse burgers als we alleen vrouwen en kinderen uit het afgebrande kamp Moria op Lesbos zouden opvangen? Ik denk het eerlijk gezegd niet. Ik geloof dat wij een beschaafde en humane stad zijn. Bereid om te helpen waar nodig. Binnen onze mogelijkheden, dat wel. Maar ik geloof dat we creatief en flexibel genoeg zijn om een goede balans te kunnen vinden tussen die twee. Natuurlijk waren er wat uitdagingen maar daar waren we wel uitgekomen.”
Samen met de mede vrijwilligers Ron, Sana, Denise en Ernst neemt Bèr ons mee in de ervaringen van 5 jaar vrijwilligerswerk voor VluchtelingenWerk Zuid-Nederland op het AZC in Weert.
Schrijnende verhalen
“Mede door een aantal studiedagen over Syrië en Eritrea werden de schrijnende situaties van de vluchtelingen uit deze landen mij snel duidelijk. Koud kreeg ik het van hun vluchtrelaas; een Syriër die voor zijn ogen, tijdens de tocht in een gammel bootje over de Middellandse zee, zijn vrouw en driejarig dochtertje ziet verdrinken. Of de man uit Eritrea die met een mensensmokkelaar naar Ethiopië vlucht, vervolgens met een smokkelaar naar Libië. Daar in een pakhuis terecht komt waar hij om de andere dag te eten krijgt en zijn drinken wordt aangelengd met benzine om vervolgens nog weer met een smokkelaar de Middellandse zee over te steken. De schrijnende persoonlijke verhalen bleven letterlijk en figuurlijk binnen komen.”
Denise: “Ik kwam als vrijwilliger binnen met de gedachte dat ik wist in wat voor een wereld ik leefde, ik was tenslotte al 19 jaar. Dit bleek een peulen schilletje te zijn. Alle verhalen die ik op het AZC hoorde zullen mij voor altijd bij blijven. Zo onwerkelijk en heftig dat je ze je ergste vijand nog niet toewenst. Je eigen land en je vertrouwde leefomgeving uit moeten vluchten gun je niemand. Moeten vluchten omdat je jezelf niet kan zijn, omdat een man van een man houdt, omdat je een ander geloof hebt of slechts omdat je anders denkt dan het heersende regime. Vluchten omdat er mensen zijn in je nabije omgeving die jou of jouw familie willen doden. Wat kun je anders doen dan vluchten naar een land waar je veilig bent?!
Sana: “Juist omdat je in gesprekken zo snel de diepte in gaat, zijn er veel kostbare momenten. Een emotionele gebeurtenis die mij is bij gebleven is van een Afrikaanse vrouw. Haar kind was vermoord en haar andere kinderen waren vermist, ze zat er emotioneel doorheen. Het raakte me heel erg. Ik vermande mezelf en ik vertelde haar dat ik weet wat ze doormaakt, dat ik ook een kind ben verloren. Maar dat ik haar verlies nog zwaarder vond omdat het ging om moord. Op dat moment maakte ik écht contact. Ze keek me aan en zei (via de tolk) dat ze het heel erg voor me vond. Dat was heel emotioneel, en ook moeilijk want ik moest me vermannen en een brok wegslikken. Ik vertel nooit snel zoiets persoonlijks maar in deze situatie maakte het wel verschil. Mijn erkenning en begrip voor haar verhaal heeft haar goed gedaan, en voor mij was de confrontatie met haar verhaal achteraf gezien zeer waardevol.”
Frustraties
Bèr: “Er waren ook wel frustraties hoor. Het is verschrikkelijk moeilijk als je een vluchteling moet mededelen dat hij meer dan een jaar moet wachten op een beslissing over zijn aanvraag voor een verblijfsvergunning. Of te moeten melden dat de vertraging in de procedure oploopt door fouten van Nederlandse instanties .De onzekerheid die mensen na zo’n mededeling te wachten staat kun je bij mensen niet weg nemen. Simpelweg omdat we niks kunnen veranderen aan een wachttijd.
Ron: “Ik vond de gesprekken met de profiteurs die door heel Europa reizen niet prettig. Ber: “We kregen inderdaad ook asielzoekers op het spreekuur van wie ik me al vrij snel afvroeg wat zo’n jonge vent, die in Nederland geen schijn van kans had op een verblijfsvergunning, hier komt doen.”
Leermomenten
Denise: “Helaas zijn er mensen die misbruik maken van onze zorgmaatschappij. Mensen die zonder geldige vluchtreden naar Europa komen in de hoop op werk of een uitkering. Maar die mogen echt niet in Nederland blijven. De mensen die het uit veiligheidsoverwegingen écht nodig hebben worden daar qua beeldvorming de dupe van. Wat ik vaak hoorde was ‘die asielzoekers’ hebben het goed, veel beter dan wij. Daar klopt echt niks van en dat kan ik mensen nu wel teruggeven. Je krijgt door dit werk echt een breder beeld omtrent de omstandigheden van de vluchtelingen. Wat mij vooral bij zal blijven is de kracht van deze mensen. Het geloof dat ze hebben dat alles goed komt. Ook al missen ze hun familie en is de wachttijd bij de IND wéér verlengd.”
Sana: “Na het verlies van mijn zoon heb ik 4 jaar thuis gezeten. Depressies. Ik heb me afgezonderd van alles en bijna iedereen. Het werk bij VluchtelingenWerk was voor mij weer het eerste contact met ‘de maatschappij’. Klinkt dramatisch maar het was zo, ik deed niks buitenshuis. Het heeft me goed gedaan. Het werk heeft me weer zelfvertrouwen gegeven. En ik vind het een fijne doelgroep om mee te werken. Ik ben altijd benieuwd naar het verhaal van mensen, niet vanuit nieuwsgierigheid maar vanuit oprechte interesse. “
Geef vluchtelingen een kans
Sana: “Vluchtelingen die hier mogen blijven vinden het moeilijk dat ze niet voor vol worden gezien. Of hoe sommige mensen op ze neerkijken. Dat maakt hen onzeker en machteloos. Ze willen zo graag door met het leven, verder gaan met leven, juist nu ze veilig zijn. En ze moeten weer helemaal opnieuw beginnen. Dat vergt kracht.”
Ernst: “Het zijn geen arme sloebers. Nee! Vluchtelingen zijn gewoon mensen, met veerkracht, met dromen en met hoop op een goede toekomst. Gun ze hun menszijn; een lachje, een praatje, een vriendelijk woord in plaats van een oordeel. Echt, de kleine en oprechte gebaren doen zoveel goeds. En het verrijkt niet alleen hun leven maar ook dat van degene die vriendelijk en geïnteresseerd is.”
Ik sta klaar om weer te helpen
Denise: “Het AZC in Weert is nu dan officieel gesloten, maar ik zal altijd terug denken aan deze leerzame tijd, want ik heb deze dappere mensen kunnen helpen en zij hebben mij geholpen meer te leren over de wereld waarin ik leef. “
Bèr: “Mocht het weer nodig zijn; wij zullen zeker weten klaar staan om te helpen!”